Hoofdvraag: Op welke manieren zijn mensen in de samenleving met elkaar verbonden?

We spreken van sociale cohesie als er een onderlinge verbondenheid bestaat tussen (groepen) mensen. De mate van sociale cohesie wordt bepaald door de bindingen die we met elkaar hebben. zijn er veel bindingen, dan is er veel cohesie; hebben we weinig met elkaar te maken, dan is er ook weinig saamhorigheid. 

Sociale cohesie kan worden uitgelegd aan de hand van vier soorten bindingen:

• affectieve bindingen
• economische bindingen
• cognitieve bindingen
• politieke bindingen

Affectieve bindingen  – Mensen hebben elkaar nodig voor vriendschap, steun en liefde. Zoals in gezinnen, families, vriendengroepen en vaste relaties. Ook het gevoel ergens bij te horen, bijvoorbeeld bij een sportclub of als inwoner van een dorp of stad, is een affectieve behoefte. Mensen die hetzelfde geloven, voelen onderlinge saamhorigheid omdat ze bepaalde waarde delen. 

Economische bindingen  – Voor onze behoefte aan voedsel, onderdak en kleding zijn we afhankelijk van anderen. Deze economische bindingen hebben vaak de vorm van een lange (productie)keten. Voordat je bijvoorbeeld een broodje koopt, zijn veel mensen voor je bezig geweest, namelijk boeren, meel- en gasfabrikanten, bakkers en vervoerders. De onderlinge economische afhankelijkheid is door de globalisering toegenomen. 

Cognitieve bindingen  – Voor het verwerven van kennis ben je afhankelijk van anderen en met die mensen heb je dus een cognitieve binding. Veel informatie krijg je via je ouders, op je opleiding en via de media. Toch is de toegang tot kennis niet voor iedereen even gemakkelijk. Sommige Nederlanders kunnen niet goed leren. De overheid heeft omschreven welke basiskennis iedereen op school moet leren. Een commissie kwam zelfs met een lijst van vijftig onderwerpen die samen een overzicht vormen van wat iedereen tenminste moet weten van de geschiedenis en cultuur van Nederland. Door deze vormen van gemeenschappelijke kennis over bijvoorbeeld ons verleden verplicht te stellen, probeert de overheid de sociale cohesie te vergroten. 

Politieke bindingen  – Ten slotte zijn mensen afhankelijk van elkaar omdat ze simpelweg niet alles zelf kunnen regelen. Om de veiligheid van een land te vergroten is het handig dat mensen afspraken maken met elkaar. Deze afspraken worden ook wel sociaal contract genoemd. 

De sociale cohesie in een land staat nooit op zichzelf, maar wordt sterk beïnvloed door globalisering en europeanisering. 

We noemen een aantal voorbeelden:

• Nederlandse jongeren kunnen een paar jaar studeren of gaan werken in het buitenland, zoals buitenlandse studenten en werkzoekenden van EU-landen naar Nederland komen. Daarmee worden de cognitieve bindingen internationaler. 
• Ook de economische bindingen in Nederland zijn door de globalisering veranderd. We kopen niet langer voornamelijk 'eigen' producten zoals Philips-televisies en Hollandse sperziebonen, maar ook allerlei buitenlandse producten. 
• Het effect van europeanisering is al in het thema parlementaire democratie naar voren gekomen. Als veel mensen politiek participeren, bijvoorbeeld door te stemmen, is dat goed voor de politieke bindingen en de sociale cohesie in het land.